نایاب ترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 10

جور آمدن-اجزای لازم کاری با یکدیگر سازگار آمدن
دَمب چیزی را چسبیدن-کاری را پی گیری کزدن و ادامه دادن

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت

دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

اجل‌برگشته(کسی که مرگ به‌سراغش آمده)

چاسان فاسان-آرایش-بزک

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد
دلی از عزا درآوردن-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل خوردن-به خوشی ساعتی را گذراندن

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

 
حال نداشتن-مریض بودن-بی حال بودن

جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

بلایی به روز کسی آوردن-به کسی آزار سخت رساندن
زیر چاقی-مهارت
در رفتن پاتیل کسی-تاب نیاوردن-ناتوان شدن

آقایی فرمودن(لطف کردن، محبت کردن)
دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

دق کُش کردن-سبب مردن کسی از غم و اندوه شدن

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن(ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن)

 

 

آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ

زانویی-زانو

خوش خوراک-نگا. خوش خور

رودل-سنگینی معده

خاک کردن-دفن کردن-در گور نهادن-پشت حریف را در کشتی به زمین رساندن

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی

 

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)
پا به زا-حیوان یا انسانی که هنگام زایمانش نزدیک است

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

اهل دود(سیگاری)

در بحر چیزی بودن-تمامن به چیزی اندیشیدن

از این دنده به آن دنده غلتیدن(از درد یا فکر و خیال نخوابیدن)

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن
چاخان-دروغ-دروغگو-چرب زبان

دال به دال-پشت سر هم

 

 

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس
جیره بندی-سهم بندی
احوال گرفتن(جویای حال شدن)

پی پیش-کسی که نوبت دوم بازی مال او است

خون سیاوش-انگیزه ای که سبب نابودی دو خانواده-دو شهر یا دو کشور شود

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

 

دوم از آن-در ثانی-دوم آن که

آب باریکه-درآمد اندک اما مرتب

پر ادعا-متکبر-از خود راضی-قمپز در کن

 

بامب-توسری

خواب نامه-کتابی که در آن تعبیر خواب ها نوشته شده است

آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن

 

چُل کلید-جام درویشان
حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار
آخرین تیر ترکش(آخرین تدبیر)

خوار و ضعیف-نحیف-ناتوان
داریه نم کن-کسی که پوست داریه را نم می زند تا نیکو بنوازد-چاپلوس

پایگیر کسی شدن-زیان یا جرمی به کسی افتادن

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی
چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن
آدم دو قازی-شخص بی‌سروپای بی‌ارزش
از نان خوردن افتادن-نان کسی آجر شدن
حاضر و آماده-آماده

چاروادار-کسی که چهار پا را کرایه می دهد-آدم بی اصل و بی تربیت

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

 

 
دورادور-اطراف-پیرامون-گرداگرد

تنه خوردن-وارد شدن فشار تنه ی کسی به تن کس دیگر

جا افتاده-آدم متین و با تجربه

افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

دردر کردن-چو انداختن-شایع کردن

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

زیر سر کسی بلند بودن-فریفته شدن به وعده های به تر-کسی که روزگار ناداری خود را فراموش کرده است

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

دم موشی-هر چیز باریک و دراز
پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

رد پا-جای پا-اثر

پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن
دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر

جالباسی-کمد لباس-جا رختی

تلو تلو-حرکت به چپ و راست در حین راه رفتن بر اثر سستی

دهن کسی را سرویس کردن-کسی را خونین و مالین کردن-به حساب کسی رسیدن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

از زبان افتادن-لال شدن

جیب کسی سوراخ بودن-ولخرج بودن-غالبن پولی در جیب نداشتن

داشتن-مشغول بودن

دَنگ-صدای به هم خوردن دو چیز

 

خون کسی را مکیدن-مال کسی را به تزویر غارت کردن-به کسی تعدی و ستم کردن

جُستن-چیز گمشده را یافتن

آب نمک زدن(با شیرین زبانی گفتن)

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

نیروی انجام کاری را داشتن

دوره ی آخرالزمان-روزگار آشفته و پر ظلم و فساد
خیط کاشتن-خطا کردن

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

از این حرف‌ها-مطالبی از آن‌گونه که پیش از این گفته شد

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

بد نما-بد منظر-بد نمود-زشت

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

خبردار-اصطلاح نظامی برای آماده کردن سربازان برای انجام فرمان

خم به ابرو نیاوردن-رنجی را تحمل کردن

حمامک مورچه داره-کنایه از تردید و دو دلی

تلکه بندی-چیزی سرهم بندی شده و آسیب پذیر

 

جنجال آفریدن-زمینه ای برای هیاهو و آشوب به وجود آوردن

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

برگ زدن-حقه زدن-سر کسی کلاه گذاشتن-تقلب کردن

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

برادر خواندگی-ایجاد برادری با دیگری-دوستی بسیار نزدیک و صمیمی

 

جا دار-وسیع-فراخ

آفتاب از مغرب درآمدن(روز قیامت، رویدادی شگرف پیش آمدن)

پشت سر کسی صفحه گذاشتن- پشت یر کسی حرف زدن

از دماغ فیل افتادن-بسیار متکبر و خودبین بودن

خم گرفتن-فنی از کشتی

دَم کرده-پر رطوبت-باد کرده

جا نماز-سجاده-فرش کوچکی که بر آن نماز می خوانند

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

حلال-زن یا شوهر

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

چشم بندی-شعبده بازی-تر دستی

از سر دست-کار یا سخنی که فورا و بدون تامل بکنند یا بگویند

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

چشم زاغ-بی شرم
چروک خورده-چین خورده-ناصاف شده

دوا خوری-عرق خوری-مجلس صرف مشروبات الکلی

از سر کسی افتادن-عادتی را ترک کردن

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

آیَم سایَم-گاه‌کاهی

از دهان مار بیرون آمدن-هیچ کجی در کسی نبودن-راست بودن

حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

دشت کردن-فروختن اولین جنس-نخستین بار پول گرفتن

آماده‌باش(حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر)

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)
روی پا بند نبودن-آرام و قرار نداشتن
پا بریده بودن-ترک آمد و رفت کردن
اردک رفتن، غاز آمدن(دست از پا درازتر برگشتن)

 
تار و تنبور-همه گونه آلات نوازندگی

بروز دادن-فاش کردن-آشکار ساختن-لو دادن

پس بودن هوا-خراب بودن اوضاع-نامناسب بودن وضعیت

دل کسی روی دل آدم بودن-درد دیگران را درک کردن-با دیگران غمخواری کردن

آک‌بند-نو واستفاده‌نشده-هنوز از جعبه بیرون‌آورده‌نشده-دست اول

در خط چیزی بودن-در فکر و نقشه ی کاری بودن

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش

 
خاک به سری کردن-همبستر شدن زن با شوهر

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

پیشکار-رییس دارایی شهر یا استان

داغ دیدن-شاهد مرگ عزیزی شدن

چلو چو انداز-شایعه پخش کن

دُم توی تاقچه گذاشتن-خود را گرفتن-لوس و ننر شدن

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن
خدا وکیلی-صادقانه-راست و درست
خندیدن به ریش کسی-کسی را مسخره کردن

اگشت توی شیر زدن و مایه گرفتن برای کسی(برای کسی نقشه کشیدن، از کسی بد گفتن)

پَلِه-پول

به جان آمدن-به ستوه آوردن-به تنگ آوردن

احدالناس-کسی-فردی

زلف-موهای جلو سر و بناگوش

اجاق کسی کور بودن-نازا بودن-بی فرزند بودن

دمبل و دیمبو-صدای دایره و دمبک-صدای بزن و بکوب

بازو دادن-یاری دادن

خاکشیر نبات به حلق کسی کزدن-لطف و محبت بیش از اندازه به کسی کردن

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

 

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

آهوی مانده گرفتن(بی‌انصافی کردن، عاجزکشی کردن)

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

زنکه-لفظی توهین و تحقیرآمیز به زن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم
در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده

خرید و فروش کردن-بازرگانی کردن-سوداگری کردن

زیر چاق کردن-برای آماده کردن خود تمرین کردن و مهارت یافتن
جهیزیه-نگا. جهیز
از هول هلیم توی دیگ افتادن(از حرص و طمع زیاد به جای سود زیان دیدن)

به پای کسی زحمت کشیدن-برای کسی زحمت کشیدن

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت

زیر پاکشی کردن-از زبان کسی حرف کشیدن-کسب اطلاع کردن

استخوان در گلو داشتن-رنج و سختی کشیدن

جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها
دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن

آتشی(تندخو، زودخشم)

چندر غاز-پول بسیار کم

تازه داماد-پسری که تازه ازدواج کرده است

دوا درمان-مداوا-معالجه
خالی خالی-بدون چیز دیگری

از گردۀ کسی کار کشیدن(کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن)

 
رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک
بالا دست-صدر مجلس-حریف چیره

بریده بریده-منقطع-پاره پاره-گسسته

چیل-آدم بد بیار

انگشت‌شمار-کم-معدود

چشم زاغ-بی شرم

دزدکی-پنهانی-یواشکی-مخفیانه
دست به دست کردن-تردید کردن-کوتاهی کردن-وقت کشتن

حرف نشنو-خیره سر و یکدنده

از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)
رج کردن-رج بستن

حیوون-نگا. حیوان

چین چین-پر از چین

پار-فرسوده و اوراق-مجروح

زیر نافی-هدیه ای که برای بریدن ناف نوزاد به قابله می دهند

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

چهار خانه-شطرنجی-خشت خشتی

 

 
جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

زحمت کش-کارگر-پیشه ور

پایان نامه-رساله ی پایان تحصیل

خاکسترمال کردن-شستن ظرف با مالیدن خاکستر به آن

 

توجیهی-برنامه های توضیحی

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

 

توی باغ نبودن-کاملن از موضوع پرت و از آن بی خبر بودن

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

 
پا بر جا کردن-اثبات-مستحکم کردن

چهار پادار-کسی که حیوانات باربر دارد و با آن ها کار می کند

آفتاب گرفتن(زیر آفتاب خوابیدن)

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

 

چشم بلبلی-دارای چشم گرد-نوعی لوبیا
دوسیه-پرونده
بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

چله-چاق-چرب و چیلی

 

خار چشم کسی بودن-مایه ی عذاب کسی بودن

آدم شش‌درچهار-شخص کوچک اندام و ریزنقش

خوابگوشی-سیلی-کشیده
زوزه کشیدن-آواز برآوردن

روی هم رفته-جمعن-بر روی هم

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت
خفه خون-خفقان
 

دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

پدر در آوردن-سخت انتقام گرفتن-گوشمالی دادن

زمین خوردن-از دست دادن تعادل و به زمین افتادن-شکست خوردن در زندگی-شکست خوردن در کُشتی

دور سر گرداندن-بلاتکلیف گذاشتن-معطل گذاشتن

خونسرد-آرام-بی خیال

زیر دستی-بشقابی که برای گذاشتن شیرینی و آجیل و مانند آن ها به کار می رود-پیشدستی

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

آن چنانی(چنانکه خود می‌دانی، بسیار گران‌بها، بسیار عجیب)
دق کردن-از غصه مردن
بر وفق-مطابق-موافق
چتر شدن-بر سر کسی خراب شدن-ناگهانی مهمان رسیدن

خایه ی چپ کسی بودن-به تمسخر: نزد کسی اعتبار و احترام داشتن

از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

چشم دریده-خیره-درآمده

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن

ته بر کردن-از ته بریدن

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن
جواب کردن-به کار کسی پایان دادن-از کار اخراج کردن

چینی بند-چینی بند زن

رو نشان دادن-چهره نمایاندن

پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

خرده حساب با کسی داشتن-با کسی دشمنی قبلی داشتن

اسباب‌بازی(وسیله‌ی بازی (به‌ویژه برای کودکان))

خود را سبک کردن-خود را حقیر کردن-دست به کاری پایین تز از شان خود زدن

 

زیر پای کسی نشستن-کسی را از راه به در بردن-فریب دادن

چینی بند زدن-کاسه دوختن-به هم چسباندن تکه های ظروف شکسته

زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

خرده شیشه داشتن جنس کسی-بدحنس بودن-آب زیرکاه بودن

 

زیر چاق بودن-برای کاری آماده بودن-کاری را بلد بودن

زبان کوچک-گوشت زبان شکل آویخته در حلق

چاک کردن-نگا. چاک دادن
دست زدن-لمس کردن

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

ارزیاب(کسی که بها و ارزش پولی چیزی را تعیین می‌کند)

شناکردن (بیشتر به قصد تفریح و بازی)

 

از کار در آمدن(آزموده شدن، نتیجه دادن)

خاور زمین-قاره ی آسیا
چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

تخت خوابیدن-راحت و آسوده خوابیدن

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

تُخس-ناقلا-شیطان-شرور

حمامی-گرمابه دار

خمیازه کشیدن-دهن دره کردن

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

بور شدن-دماغ سوخته شدن-خجالت زده شدن

پیه آوردن-چاق شدن

ریغماسی-ضعیف و مردنی-مریض و کم مقاومت

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

چنگ مالی کردن-چیزی را زیاد دست مالی کردن

جزاندن-آزار و اذیت کردن
دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان

 
پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

چَپَری بی-درنگ-به سرعت

چرب دست-ماهر-زبر دست

تجدید شدن-قبول نشدن در پایان سال تحصیلی و تکرار برخی از درس ها در شهریور ماه

استخوان ترکاندن(رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ)

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار
آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

 

دو پا-انسان

ختم شدن-پایان گرفتن

به تنگ آمدن-به ستوه آمدن-خسته شدن

پیش کسوت-کسی که سابقه اش بیش تر از دیگران است

احتیاطی-نجس-ناپاک

دهن خود را آب کشیدن-دهان خود را طاهر کردن-استغفار کردن

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

زبان دراز-بی ادب-گستاخ-کسی که با گستاخی خارج از حد خود سخن بگوید
خوش دوخت-لباسی که به اندازه و برازنده دوخته شده باشد
زهرمار کردن غذا-مانع از خوردن با لذت شدن
بی ریشه-بدون اصالت-نا اهل-نا نجیب

خط خطی-درهم-خراب-متشنج-با خطوط زیاد روی آن ناخوانا شده

 

به کارخوردن-بدرد خوردن-کارآمد بودن

خربازار-شلوغ بازار-بی حساب و کتاب
از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

خنگ-نادان-ابله-کودن
آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)
زیرش زدن-زیر چیزی زدن
از غورگی مویز شدن(مقدمات کاری را فرانگرفته ادعای استادی کردن)

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

بار آمدن-تربیت شدن-به روشی عادت کردن

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

 

از پاشنه در کردن(پیاده راه درازی را طی کردن)

با پا پس زدن و با دست پیش کشیدن- از بام خواندن و از در راندن

زرد گوش-بی رگ-ترسو

در پوست نگنجیدن از خوش حالی-از شادی سر از پا نشناختن-بسیار شاد بودن

دله بازی-رفتار آدم دله

آش شله‌قلمکار-بی‌نظم و قاعده

دست پیش-گدا

جمع و جور-منظم و مرتب

خانه به دوش-بی خانمان-آواره

خرده خرجی-خرج های اندک

الحق(به‌راستی، حقیقتن)
دنگ دنگ-صدای برخورد دو چیز سخت به هم