پایان نامه برنامه درسی پنهان با تفکر انتقادی دانش ­آموزان

ضرروت توجه به برنامه درسی پنهان

چرا برنامه درسی پنهان با وجود اینکه نه در جایی نوشته شده و نه هیچ مطلبی به طور رسمی آن را تدریس می­کند این چنین اهمیت پیدا کرده است؟ چرا واژه این چنین مبهم تا این حد در میان حوزه علوم تربیتی رواج پیدا کرده و جا افتاده؟ چرا باید به برنامه درسی پنهان توجه کرد؟ بررسی نظرات صاحب­نظران می­توانند هم پاسخ به این سوالات باشد، اهمیت و تاثیر برنامه درسی پنهان را در جریان تعلیم و تربیت روی دانش­آموزان نشان دهد. بلوم در پاسخ به سوالات مطرح شده پاسخ زیر را مطرح کرده است برنامه درسی پنهان احتمالا در بسیاری از جنبه­ها از برنامه درسی آشکار موثرتر باشد و آموزه­های آن سنت زمان بیشتری در حافظه باقی می­ماند. زیرا بسیاری از سال­ها را که دانش­آموزان در مدرسه حضور می­یابند بسیار فراگیرتر و منظم­تر پوشش می­دهند و آموزه­های آن مدلها به نحوی پایدار می­باشد. آسبروکس(2000) مهمترین محتوای آموزشی را که دانش­آموزان در مدارس یاد می­گیرند مربوط به برنامه درسی پنهان می­ماند. سیلور[1] در مقاله­ای تحت عنوان ” اطلاع برنامه درسی پنهان” می­گوید، مهمترین عاملی که دانش­آموزان در مورد توانایی­های خود و شیوه­ی انجام دادن کارها می­آموزند مربوط به برنامه درسی پنهان است(سیتون[2]،2002).

ماریانی[3] (2000) برنامه درسی پنهان را به کوه یخ تشبیه کرده است که حدود دو سوم آن زیر سطح آب و یک سوم آن از آب بیرون است. او برنامه درسی آشکار و نتایج عینی نظام آموزشی را شبیه یک سوم کوه یخی شناور و برنامه درسی پنهان را ناظر بر کیفیت­ها و چگونگی فرایندهای یادگیری می داند که بر کل جریان آموزشی و محصول نظام آموزشی تاثیر­گذار است و شبیه دو سوم کوه شناور یخی است که در زیر سطح آب قرار دارد. او با این تشبیه می­خواهد گستردگی دامنه­ی برنامه درسی پنهان را نسبت به برنامه درسی آشکار نشان دهد( علیخانی، مهرمحمدی،1384). به نظر می­رسد توجه به برنامه درسی پنهان و جا افتادن آن در میان کارشناسان حوزه­ی علوم تربیتی به این علت است که محققان احساس می­کنند که برنامه­ی مذکور با جنبه­های مهم، حساس و موثر زندگی دانش­آموزان در ارتباط است و علیرغم دقیق نبودن و مبهم و غیر صریح بودنشان نمی­توان آن را نادیده گرفت چرا که نادیده گرفتن این برنامه یعنی نادیده گرفتن بخش مهمی از عوامل تاثیر گذار بر فرایند تعلیم و تربیت و کشاندن جریان آموزشی به سمتی که به هیچ وجه مورد نظر و انتظار دست اندرکاران تربیتی نبوده است. بنابراین توجه به برنامه درسی پنهان و تلاش در جهت شناخت هر چه بیشتر آن ضرورتی اجتناب ناپذیر می­باشد. چه اگر برنامه­ریزان تعلیم و تربیت شناخت این برنامه را در محدوده­ی مسئولیت خود بدانند، نگاه آنان به بسیاری از موارد و مراحل برنامه­ریزی تغییر خواهد کرد( شیخی،1388).

[1] -Silor

[2] -Seaton

[3] – Mariani

پایان نامه بررسی رابطه برنامه درسی پنهان با تفکر انتقادی دانش ­آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی شهر آبدانان