عنوان کامل پایان نامه کارشناسی ارشد : مطالعه آراء و نوآوریهای شهید محمدباقر صدر در اصول فقه
تکه ای از متن پایان نامه :
راهکار محقق نائینی: برای گریز از این اعتراض مرحوم نائینی با اخذ و لحاظ کردن قید کبروی بودن در تعریف علم اصول کوشش نموده به آن پاسخ دهد . ایشان می فرماید که علم اصول همان علم به کبریات می باشد که اگر صغریات به آن ضمیمه گردد،یک حکم شرعی فقهی از آن بدست می آید.
درتوضیح سخن محقق نائینی بایستی گفت که براساس نظر ایشان علم اصول همواره پیرامون کبریات قیاس استنباط حکم شرعی بحث می کندوهرگز به صغریات آن قیاس نمی پردازد مثلا وثاقت راوی همیشه درفرآیند استنباط حکم صغرای قیاس ودرکنار حجیت خبر ثقه که کبرای قیاس می باشد قرار میگیرد.
شهید صدرطبق معمول وبادقت تمام راهکارمحقق نائینی رااگرچه درکنار گذاشتن وبیرون کشیدن تعدادی از مسائل غیراصول موفق بوده امانتوانسته می باشد مشکل اصلی تعریف راحل نمایدزیرا هنوز بعضی ازمسائل اصولی هستند که درصغرای قیاس استنباط قرار میگیرندوبراساس این راهکار بایستی تعدادی ازمسائل اصولی ازتعریف خارج شوندمانندآن دسته ازمسائل اصولی که باتعیین مدلول ومعانی دقیق لغوی وعرفی بعضی ازکلمات ارتباط دارند مانندتعیین دقیق معنای کلمه کافه یاکل یاادوات شرط وغیره که ارتباط تنگاتنگی بامباحث الفاظ دارند پس مجموعه این مسائل همیشه صغرای بحث اصولی قرار میگیرندودر عین حال اصولی نیز هستند پس قیدکبرویت مشکل را حل نمی کند.[1]
راهکار آیت الله خویی
دراین راهکار مرحوم خویی، قید به تعریف اضافه میکندوبااین قیدمشکل سوم آن رارفع مینماید.
قیدمزبور قیدعدم احتیاج می باشد به عبارتی دیگربراساس این قیدعلم اصول این چنین تعریف میگردد:علم اصول همان علم به قواعدی می باشد که بهخودی خود درمسیراستنباط احکام شرعی کلی الهی قرارمیگیرد. بدون اینکه احتیاج به ضمیمه کبروی یا صغروی دیگربه آن باشد.[2]
پس ظهور کلمه صعید مشمول تعریف نمی شودچون اصولی نیست وبه ظهورصیغه افعل نیازدارد. درپاسخ به این راهکارشهیدصدر تحلیلهایبسیاردقیق ومفیدی دراین زمینه اظهار داشتندکه جای پرداختن به آنها اینجانیست.اما یکی ازنقدهایی که میتوان برآن واردنمود اینکه خیلی ازبحث های اصولی همیشه نیازمند ضمیمه شدن یک کبرای اصولی میباشند تافراینداستنباط صورت بپذیرد مثلا درباب مسائلی که تشخیص قوی ترین ظهوریاضعیفترین ظهوریکی ازدودلیل دربحث عمومات ومطلقاتب)گونه ای از ادله هست که درتمام ابواب فقهی سیال وروان می باشد وکابردداردمانندبحث پیرامون مشخص کردن مدلول
[1]هاشمی، سید محمود، بحوث فی علم الاصول، (تقریرات درس شهید صدر)، صص 23 و 27.
[2]فیاض، محمد اسحاق، محاظراتفیاصولفقه،(تقریراتدرسآیتالهخوئی)، ج 2،ص88.