مدل سیستمی سازمان یادگیرنده

شکل 2-3: ارتباط بین یادگیری تک حلقه‌ای و دو حلقه‌ای 48
شکل ٢-4: یادگیری سه حلقه‌ای 49
شکل ٢-5: اصول سازمان یادگیرنده ازدیدگاه سنج 59
شکل ٢-6: مدل سیستمی سازمان یادگیرنده 73
شکل ٢- 7: زیرسیستم یادگیری 73
شکل ٢-8: زیرسیستم سازمان 74
شکل ٢-9: زیرسیستم افراد 74
شکل ٢-10: زیرسیستم دانش 75
شکل ٢-١1: زیرسیستم فن آوری 75
شکل ٢-١2: مراحل تبدیل شدن سازمان یک سازمان یادگیرنده 78
شکل ٢-١3: الگوی ایجاد سازمان یادگیرنده 80
شکل ٢-١4: مقایسه‌ی جریان یادگیری درسازمان یادگیرنده و سازمان سنتی 85
چکیده
هدف از این پژوهش مطالعه‌ی اداره‌ی آموزش وپرورش شهرستان اسلامشهر براساس ابعاد سازمان یاد-گیرنده است. این بررسی براساس یک چارچوب نظری محقق ساخته انجام شده است که تلفیقی از تئوری‌های مطرح شده توسط پیترسنج و ریچارد دفت در مورد سازمان یادگیرنده است که در آن ابعاد: مبادله‌ی اطلاعات، رهبرمتفکر، آرمان مشترک، فرهنگ قوی و قابلیت فردی لحاظ شده است.
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش ازنوع توصیفی، پیمایشی بوده است که بر مبنای هدف پژوهش از نوع کاربردی است. روش و ابزارجمع‌آوری اطلاعات در این پژوهش، کتابخانه‌ای و میدانی بوده است که در مرحله‌ی میدانی، ازیک پرسشنامه‌ی محقق ساخته جهت جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. مولفه‌های این پرسشنامه به صورت پاسخ بسته می‌باشد و براساس مقیاس پنج درجه‌ای لیکرت از خیلی کم تا خیلی زیاد تنظیم شده است. روایی پرسشنامه بعد از مطالعه توسط اساتید راهنما و مشاور مورد تا یید قرارگرفت. پایایی پرسشنامه با اجرا برروی ١۵تن ازاعضای نمونه و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ٩/٨٧/. بدست آمده است. جامعه‌ی آماری در این پژوهش شامل تمام کارکنان اداره‌ی آموزش و پرورش شهرستان اسلامشهر با مدرک تحصیلی فوق دیپلم و بالاتر دارند می‌باشد که مشتمل بر٨۵ نفراست. نمونه‌ی تحقیق با استفاده از جدول مورگان ٧۶ نفربدست آمد که با روش نمونه گیری تصادفی ساده ازمیان اعضای جامعه انتخاب شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده نیز از آمارتوصیفی و آمار استنباطی استفاده شده که توسط نرم افزار SPSS انجام گرفته است. یافته‌های پژوهش نشان داد که اداره آموزش و پرورش شهرستان اسلامشهر، تا حد زیادی از ابعاد سازمان یادگیرنده (مبادله‌ی اطلاعات، فرهنگ قوی، رهبرمتفکر، آرمان مشترک و قابلیت فردی) برخوردار است. همچنین یافته‌های جانبی پژوهش نشان داد که بین پاسخ اعضای نمونه به سوالات پرسش‌نامه (در مورد میزان برخورداری اداره آموزش و پرورش شهرستان اسلامشهرازابعاد سازمان یادگیرنده) و متغیرهای تعدیل کننده‌ی پژوهش که متشکل از میزان تحصیلات، سابقه‌ی خدمت، شاخه‌ی اداری، جنسیت و سن می‌باشند، تفاوت معنی‌داری وجود ندارد.

مقدمه
به دلیل ماهیت عصری که در آن بسرمی بریم، تفاوت بسیاری بین سازمانهای امروز و گذشته وجود دارد و در این ارتباط چارلز هندی١ (١٩٧٩) از صاحب نظران رشته‌ی مدیریت بر این عقیده می‌باشد که مدیران امروزبا سازمانهایی سروکاردارند که شباهتی به سازمان‌های گذشته ندارند. گاروین۲ نیزمعتقد است:
سازمان یاد گیرنده سازمانی است دارای مهارت و توانایی ایجاد، کسب و انتقال دانش است و رفتارخود را طوری تعدیل می‌نماید که منعکس کننده‌ی دانش و دید گاههای جدید باشد. (نقل ازالبرزی و اسلامیه، ١٣٨۴، ص ١١)
یکی از ویژگی‌های اساسی سازمان‌های امروزی، یادگیرندگی است. بنابراین مدیران و کارکنان ادارات و سازمانها همواره درحال یادگیری بوده و مهارت جدید کسب می‌کنند. چرا که قدرت هر سازمان متناسب با میزان آموزش دائمی مدیران و کارکنان آن است. در کشورهایی همچون انگلستان، ایده‌ی یادگیری درجهت رسیدن به یک جامعه یادگیرنده مطرح شده است. آنها (learning society )سطح ملی معتقدند هزینه‌های یادگیری قابل جبران است، اما مستلزم این است که در یک جامعه‌ی یادگیرنده اصل یادگیری برای همیشه درتفکریادگیری مرسوم شود و درآموزش و تحصیل نیزاساس تفکراین باشد که ما می‌خواهیم جامعه‌ای یادگیرنده به معنای حقیقی داشته باشیم. (البرزی واسلامیه، ١٣٨۴، ص ١١)
سنج١ (١٩٩٠) نیزدر کتاب پنجمین فرمان می‌گوید که سازمان یادگیرنده به سازمانی گفته می‌شود که به‌طورمستمر در پی افزایش قابلیتهای خود برای خلق چیزهایی است که می‌خواهد ایجاد کند. مدیران نیازدارند که برای حفظ بقاء، ادارات و سازمانها را با دگرگونیها هماهنگ کنند و برای دستیابی به این امر، بایستی به یاد گیری به عنوان پدیده‌ای ارزشمند بنگرند و بدین وسیله همواره خود را آماده‌ی پذیرش تغییرات کنند وکارکنان وافراد اداره یا سازمان را نیزبا دگرگونیها همراه سازند وآنها راوادارکنند که سازمان را به سمت سازمانی یادگیرنده سوق بدهند. زیرا شرط لازم درشکل گیری سازمان یادگیرنده پذیرش تغییرات است.
تافلر1 معتقد است که درگذرازدو دوره‌ی تاریخی طولانی که طی آن خشونت و سپس ثروت رایج ترین، مهمترین وموثرترین منبع قدرت بود، دراقتصاد فوق نمادین امروزو فردای جهان، دانایی وعلم و دانش مهمترین منبع قدرت است. درواقع یاد گیری به عنوان مزیت رقابتی مطرح می‌شود وانسان ودانش کلید تعیین کننده‌ی اثربخشی درسازمان ها به حساب می‌آیند. سازمان یادگیرنده با افزایش سطح یاد گیرندگی، سازمان را درمقابل تغییرات محیط ورشد تکنولوژی یاری می‌کند. (نقل ازایران‌نژاد، ١٣٨١، ص ٢)