تحقیق دانشگاهی – رابطه بین رقابت در بازار و مدیریت سود شرکت های پذیرفته شده در بورس …

از دیدگاه تاریخی، درک ما از مدیریت سود تحت تأثیر وقایع زیادی نبوده است. می‌توان این وقایع را در سه طبقه پژوهش‌های نظری، تجربی و تغییرات قانونی قرار داد (رونن و یاری، ۲۰۰۸).
در بخش پژوهش‌های نظری، بینش‌های جدید با نفوذ و گسترش تئوری بازی‌ها با حسابداری همراه گشت که شامل پژوهش‌های انجام شده توسط لامبرت^[۱۴] (۱۹۸۴)، دای (۱۹۸۵)، دای (۱۹۸۸)، آریا و همکاران^[۱۵] (۱۹۸۸، ۲۰۰۳)،سانکار^[۱۶] (۱۹۹۹)، رونن و یاری (۲۰۰۱، ۲۰۰۲)، رونن و همکاران (۲۰۰۳) می‌باشد (نقل از رونن و یاری، ۲۰۰۸). این پژوهش‌ها بیانگر این بودند که هموارسازی واقعی نتیجه رابطه نماینده- کارگزار بین مدیر و مالکان شرکت می‌باشد.
در پژوهش‌های تجربی، توجه‌ها معطوف به حالتی شد که در آن مدیریت ممکن است تقاضای مدیریت سود مفید داشته باشد. این پژوهش‌ها شامل پژوهش‌های انجام شده توسط هیلی (۱۹۸۵)، شیپر (۱۹۸۹)، جونز (۱۹۹۱)، دیچو و همکاران (۱۹۹۵)، بارتو و همکاران^[۱۷] (۲۰۰۰)، دیچو و دیچو^[۱۸] (۲۰۰۲)، کانگ^[۱۹] (۲۰۰۵)، کوتری و همکاران (۲۰۰۵)، یی^[۲۰] (۲۰۰۵)، یاری و همکاران (۲۰۰۷)، یاری (۲۰۰۷) می‌باشد (نقل از رونن و یاری، ۲۰۰۸: ۱۶). این پژوهش‌ها به قراردادهای جبران خدمات مدیران اشاره می‌کنند، هنگامی که افزایش سود منجر به افزایش پاداش مدیران نمی‌شود، این موضوع ممکن است باعث ایجاد انگیزه در مدیریت برای کاهش سود گزارش شده شوند.
در سطح تغییرات قانونی می‌توان به سخنرانی رئیس کمیسیون بورس و اوراق بهادار، آرتور لویت^[۲۱] (۱۹۹۸)، با عنوان «بازی اعداد»، قانون ساربنز-اکسلی (۲۰۰۲) و همچنین افزایش تعداد کارکنان کمیسیون بورس و اوراق بهادار برای نظارت بر حسابداران و بیانیه‌های حسابرسی نام برد (رونن و یاری، ۲۰۰۸). سخنرانی آقای لویت باعث انتشار SAB شماره ۹۹ با عنوان «با اهمیت بودن» وSAB شماره ۱۰۰ با عنوان «تشخیص و زمان‌بندی ساختار مجدد» وSAB شماره ۱۰۱ با عنوان «تشخیص درآمد» شد. افزون بر این تشکیل هیات نظارت بر حسابداری عمومی را می‌توان در این گروه جای داد (رونن و یاری، ۲۰۰۸).
۲-۲-۴- تعاریف مدیریت سود
پیتون^[۲۲] (۱۹۲۲) بیان می‌کند که همیشه ایجاد تعریفی مفید برای یک موضوع گسترده سخت بوده است. تعریف دقیق ممکن است در بهترین حالت ناکافی بوده باشد و اغلب به طور مثبتی گمراه کننده باشد. در مورد مدیریت سود نیز، تعریفی دقیق که همه جنبه‌های آن را در بر گیرد موجود نیست.
با نگاهی به جامعه حرفه‌ای حسابداری ملاحظه می‌شود که تعریف روشنی از مدیریت سود در بیانیه‌ها و یا استانداردها و سخنرانی‌ها وجود ندارد. اگرچه برای حد نهایی مدیریت سود که همانا تقلب محسوب می‌شود تعریف مشخصی (بر حسب انگیزه مدیر) وجود دارد (دستگیر و ناظمی، ۱۳۸۶: ۱۵). در ایران، نیز تعریف روشنی از مدیریت و هموارسازی سود از طرف مقامات قانون‌گذار و بورس و اوراق بهادار تهران ارائه نشده است (دستگیر و ناظمی، ۱۳۸۶).
با این وجود، رونن و یاری (۲۰۰۸) تعاریف مدیریت سود را در سه طبقه سفید، خاکستری و سیاه طبقه‌بندی کرده‌اند. مدیریت سود مفید (سفید)، شفافیت گزارش‌های مالی را افزایش می‌دهد. مدیریت سود مضر (سیاه)، شامل ارائه کاملاً نادرست صورتهای مالی و تقلب می‌باشد و مدیریت سود خاکستری، دستکاری گزارش‌ها و صورت‌های مالی در مرزهای مطابق با استانداردهای حسابداری است که می‌تواند فرصت‌طلبانه یا افزاینده کارایی باشد. جدول ۲-۲ اطلاعات مربوط در این زمینه را نشان می‌دهد.
فرضیه مدیریت سود در ابتدا با عنوان هموارسازی سود توسط هیورث^[۲۳] (۱۹۵۳) ارائه و بعداً توسط گوردون^[۲۴] (۱۹۶۴) معرفی شد. برای اولین بار توسط مک نیچلسون (۱۹۸۸) عبارت «مدیریت سود» جایگزین عبارت «هموارسازی سود» شد. از آنجا که مدیریت می تواند با اعمال نفوذ خود در تهیه خلاصه ای از عملکرد شرکت، نتایج مورد نظر خود را منعکس نماید، موضوع مدیریت سود در کانون توجه قرار گرفت (ریاحی بلکوئی، ۲۰۰۰).