by بعد با بیان هنری خویش آنرا به مخاطب عرضه مینماید. پس هنر و آثار هنری بخشی از آگاهی مخاطب را میسازد اما ملاحظه میشود که تاثیرات اقتصادی بر شرایط تولید آفرینشهای هنری موثر است و حتی در مواردی هنرمند را از فرایند هنر آفرینی دور ساخته است. بنابراین بر خلاف تصور رایج در بین هنرمندان و هنر شناسان، هنر امری صرفا متعالی و فارق از دغدغههای حیات مادی اجتماعی نیست؛ گرچه به نظر میرسد هنرمندان نسبت به سایر افراد جامعه وابستگی کمتری نسبت به جنبه های مادی جامعه داشته باشند. در پایان این مقاله تاکید شده است که ساخت اقتصادی به اندازه سهم خود در این تاثیرگذاری باید در مباحث جامعه شناسی هنر جدی گرفته شوند کاری که تا امروز کمتر صورت گرفته است.
در شناخت مؤلفههای هنری تاثیرگذار بر رونق اقتصادی، ارتباط میان اقتصاد و خلق یک اثر هنری به ویژه در شاخه صنایع دستی مورد نظر است، ارتباطی میان هنرمند و اقتصاد و جامعه. با نگاهی درآثار مینای نقاشی به خوبی میتوان تاثیر بازاری شدن کارها با آثار هنری بسیار نفیس و ارزشمندی که به دور از تاثیرات اقتصادی است مشاهده نمود. با روش علمی میتوان به اثبات این فرضیه که اقتصاد میتواند دگرگونی عظیمی در حیطه صنایع دستی داشته باشد، بپردازیم. هدف اصلی جامعه شناسی هنر، کشف رابطه میان هنر و جامعه و هدف فرعی آن، آشکار کردن تاثیرات اجتماع بر هنر که غالبا از طریق ساختهای اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و … است که بر شرایط وجودی دنیای هنر اعمال میشود.
۶- پیرامون ذوق و سلیقه مصرف‌کنندگان در زمینه‌های طراحی، رنگبندی و ابعاد فرش دستباف ایران(در کشورهای اروپایی) در طرح پژوهشی در مرکز تحقیقات فرش دستباف، توسط مسئول: محمد مناف پور و پژوهشگر: زهرا دهجو و دیگران صورت گرفته است. دراین مطالعه به منظور شناسایی گرایشات خریداران اروپایی فرش دستباف ایران در بازار اروپایی انجام میشود.در ایران، غالب فرشهای دستباف بدون در نظر گرفتن نظرات، خواسته‌ها و نیازهای مصرف‌کنندگان (اروپایی) تولید میشود. این امر از آنجا ناشی میشود که رفتارها و خواسته‌های خریداران فرش در بازار جهانی ناشناخته است. هدف از این مطالعه، گشایش بازار جهانی فرش ایران است. روش پژوهش به طریق غیرمستقیم، به صورت گردآوری اطلاعات در رابطه با ذوق و سلیقه مصرف‌کنندگان در کشورهای آلمان، یونان، ایتالیا، سوئیس و فرانسه از طریق تکمیل پرسشنامه توسط فروشندگان، کارشناسان و صاحبنظران است .
درشناخت مؤلفههای تاثیر گذار بر رونق اقتصادی مینای نقاشی نیز با نگاهی به جامعه خریداران و نظر خواهی به واسطه پرسشنامهها، همگام با روش به کار گرفته شده در طرح پژوهشی فوق صورت پذیرفته است. به این وسیله میتوان عوامل موثر بر ذوق و سلیقه مخاطبین اثر هنری و خریداران را جستجو کرد و میزان تاثیراتی که نقش و طرح و ابعاد بر روی مخاطب دارد را مورد تحقیق قرار داد. همچنین در رسیدن به اهداف مشترکی که میان دو پژوهش است میتوان به عنوان پیشینهای به آن توجه نمود.
۷-در پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان مطالعه تحلیلی عوامل روانشناختی و زیبایی شناختی موثر بر انتخاب فرش توسط مصرف کننده در دانشگاه شاهد،دانشکده هنر ۱۳۹۱. می باشد و توسط استاد راهنما، مهدی پوررضاییان، استاد مشاور، امیر حسین چیت سازیان، دانشجو، رضا الهامی گردآوری شده است، به توضیح این مطلب پرداخته است که آدمی همواره زیبایی را ستوده است و زیباییهای طبیعت را برای خود، به عنوان الگو جهت ساخت انواع زیبایی هنری استفاده کرده است. در این رهگذر او به معیارها و ملاکهایی دست پیدا کرده که الهام بخش او در آفرینش آثار هنری و ساختههایش بوده است. زیبایی همواره با روان آدمی در ارتباط بوده تا جایی که عده ای از صاحبنظران، زیبایی شناسی را شاخهای از علم روانشناسی دانستهاند. میل به زیبایی امری است فطری که خداوند در نهاد بشر قرار داده است و ضرورت روح فرهنگی بشر به زیبایی از مهمترین علل زیبایی گرایی انسانها میباشد. ذوق و سلیقه، لذت از زیبایی، ارزشمند و مفید بودن زیبایی، تنوع طلبی حیات انسان از دیگر عوامل گرایش آدمی به زیبایی میباشداین پایان نامه با موضوع بررسی تحلیلی عوامل زیبایی شناختی و روانشناختی موثر بر انتخاب فرش توسط مصرف کننده با تاکید بر بازار داخلی، کوشید تا عوامل تعیین کننده زیبایی در فرش ایرانی، عوامل شکل دهنده سلیقه خریداران فرش دست باف ایرانی، و تمایلات خریداران فرش دستباف در بازار داخلی از نظر معیارهایی زیبایی را بررسی نماید. روش انجام تحقیق به شیوه کتابخانهای و میدانی میباشد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات از روشهای آماری و همچنین آنالیز نقشههای فرش استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که معیارهای زیبایی فرش ایرانی منطبق با معیارهای زیبایی در سایر هنرها به ویژه هنرهای سنتی میباشد. میل فطری به زیبایی و علاقه به تملک آثار هنری باعث میشود خریداران فرش دستباف از آن به عنوان کالایی فرهنگی و هنری و سرمایهای استقبال نمایند. مهمترین عوامل بستر ساز فرش ایرانی شامل، رعایت تناسبات متن و حاشیه، تناسبات نگارهها با یکدیگر، تناسبات نگارهها با متن، رنگ و به کارگیری به جا از رنگ به ویژه هارمونی و هماهنگی رنگ و نظم که مهمترین نمونه آن نظم خطی در فرشها میباشد. ریتم، تقارن، ارزش خطوط در طراحی، ارزش نقاط رنگین در ساخت خطوط و سطوح رنگین، اهمیت فضای خالی، پلانبندی محدود و … میباشد که در پسند فرش ایرانی توسط خریدار موثر واقع میشود.
نتایج به دست آمده در این پایان نامه کمک شایانی به اهدافی خواهد کرد که در رونق اقتصادی مینای نقاشی به دنبال آن خواهیم بود. این پایان نامه مورد توجه قرار گرفت زیرا با موضوع بررسی تحلیلی عوامل زیبایی شناختی و روانشناختی موثر بر انتخاب توسط مصرف کننده با تاکید بر بازار داخلی، کوشید تا عوامل تعیین کننده زیبایی در ایران، عوامل شکل دهنده سلیقه خریداران ایرانی، تمایلات خریداران در بازار داخلی را، از نظر معیارهایی زیبایی بررسی نماید. همچنین روش انجام تحقیق به شیوه کتابخانه ای و میدانی می باشد که همان روش و عملکرد در جمع آوری مطالب این پژوهش است. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و اطلاعات از روشهای آماری و همچنین آنالیز استفاده شده است. ذوق و سلیقه، لذت از زیبایی، ارزشمند و مفید بودن زیبایی، تنوع طلبی انسان، گرایش آدمی به زیبایی، معیارهایی که در هنرسنتی ایران همواره در نظر آورده شده است و تفاوتی که میان رشتههای آثار هنری است، موجب نخواهد شد تا اصل زیبایی شناسی اثر کمرنگ گردد.
۸- پایان نامه کارشناسی ارشد با عنوان تأثیرات و پیامدهای انقلاب صنعتی اروپا بر هنر- صنعت نساجی ایران در دوران قاجار (از منظر طراحی و نقش) به پژوهش دانشجو، فریناز فربود و راهنمایی استاد مسعود لطیفی در دانشگاه تربیت مدرس ۱۳۸۸صورت گرفته است.
دوران انقلاب صنعتی اروپا در قرن هجدهم تنها حرکتی اروپایی و بخشی از جهش اروپا برای نوگرایی نیست؛ این انقلاب، سومین جهش بشر برای اعتلای سطح زندگی خود میباشد. انقلاب صنعتی به همراه دگرگونی فناوری به ابعاد مختلف زندگی بشر و از جمله فرهنگ بشری و هنر به‌عنوان اصلی‌ترین پیامدآن، شکل جدیدی بخشید. دوره قاجاریه در ایران مقارن با ظهور انقلاب صنعتی اروپا و این دوران آغاز تغییر و تحول صنعت، فرهنگ و جامعه ایرانی برای همگام شدن با بزرگ‌ترین تحول جهان معاصر خود یعنی انقلاب صنعتی محسوب میشود. پژوهش حاضر این دگرگونی در هنر و صنعت نساجی ایران دوران قاجار را مورد بررسی قرار داده و تغییر نقوش در این دوره را مورد مطالعه قرار داده است. ابتدا دوره‌های پیش از قاجار در تاریخ نساجی ایران مورد بررسی قرار گرفته تا نوعی خط سیر منسوجات ایرانی تا دوره قاجار مشخص گردد. پس از آن سیر تاریخ اروپا و دگرگونی‌های آن موردتوجه قرار گرفته و تأثیرات انقلاب صنعتی بر اندیشه و هنر این دوران، در نهایت نیز قاجاریه از منظر سیاست، اقتصاد و تجارت و هنر نساجی از طریق مستندات تصویری و نمونه‌‌های عینی به‌جای مانده از آن دوران انجام گرفته و از طریق مطالعه تطبیقی سعی شده تا ارتباط میان ایران و تحولات انقلاب صنعتی در این دوران مشخص گردد. در نهایت مشخص گردید برای مصارفی که پارچه بخشی از هویت ایرانی را معرفی مینماید، دوخت پارچه‌های ترمه و زری دارای نقوش ایرانی رونق واحیا شده و علیرغم تطور جزیی نقشمایه‌ها این رسته از منسوجات ایرانی در راستای سنت ایرانی تداوم یافت و پیشرفتی در زمینه ترکیب‌بندی در منسوجات ایرانی محسوب شد. به‌واسطه عدم تناسب شرایط ایران با تحولات دوران صنعتی و عدم توان رقابت با کشورهای صنعتی در عرصه تولید منسوجات، در این دوره بخش مهمی از صنعت نساجی ایران که پارچه‌های متناسب با نیاز توده مردم را تولید می‌کرده، نابود شده و استفاده از پارچه‌های اروپایی وارداتی به الگوی مصرف ایرانی بدل می‌گردند. برخی از تولید‌کنندگان این دوره که غالباً از سوی علما نیز مورد حمایت قرار می‌گیرند؛ به منظور رقابت به الگوبرداری از طرح‌های اروپایی می‌پردازند. اما عدم توان آنها برای رقابت با کیفیت دستبافته‌های خود با تولیدات ماشینی اروپایی، موجب حذف آنها می‌گرد. انقلاب صنعتی به‌واسطه توان تولید خود مجموعه‌ای از پارچه‌های دارای نقش و نگارهای مورد توجه فرهنگ ایرانی و فرهنگ‌های وابسته را تولید و آنها را وارد بازار این کشورها مینماید. در همین دوره فرهنگ ایرانی از توان تولید دوخته‌دوزی برای افزودن نقوش ایرانی بر روی این لباس‌ها بهره می‌گیرد تا آنها را با زیبایی‌شناسی ایران هماهنگ سازد. در عرصه کاربرد منسوجات برای مصارف طراحی فضاهای داخلی، پیوسته از محصولات وارداتی اروپایی استفاده میشود و در این دوره به‌واسطه عدم توان تولید، هیچ تلاشی برای رقابت یا تقلید از این محصولات وارداتی صورت نمی‌گیرد.
از دیگر پژوهشهای مورد بررسی که در راستای رونق صنایع دستی و توسعه بسیار موثر بوده است تأثیرات و پیامدهای انقلاب صنعتی است که در شناخت مؤلفههای تاثیر گذار بر مینای نقاشی نقش به سزایی دارد و به دلیل اینکه تکنولوژی درارتقاء سطح کیفی و بالا بردن روند ساخت آثار صنایع دستی به ویژه مینا نقش بسیار مهمی را بر عهده گرفته است، از این مقاله در پایان نامه مدد خواهیم گرفت.
دوره قاجاریه در ایران مقارن با ظهور انقلاب صنعتی اروپا و این دوران آغاز تغییر و تحول صنعت، فرهنگ و جامعه ایرانی برای همگام شدن با بزرگ‌ترین تحول جهان معاصر خود یعنی انقلاب صنعتی محسوب میشود. رساله حاضر این دگرگونی در هنر ایران دوران قاجار را مورد بررسی قرار داده و پژوهش پیرامون تغییر در این دوره را مورد سنجش قرار دهد.
پژوهشهایی نیز در زمینه اقتصاد هنر،
