by استعمال مواد مخدر در ایران سابقهای دیرینه دارد. در ابتدا به عنوان دارو و به صورت قرص و شربت استعمال شده است و به طور کلی شکلهای مصرف مواد مخدر در طول تاریخ ایران متفاوت میباشد. در ایران باستان از یک گیاه به نام کانابیز (کانابیس) به عنوان بی حس کننده استفاده میشده، که همان شاهدانه امروزی میباشد. از حشیش که از گیاه شاهدانه یا کانابیز گرفته میشده، به صورتهای گوناگون استنشاقی یا خوراکی، خالص یا مخلوط استفاده میگردیده و از شیره تریاک به صورت جوشانده به عنوان دارو استفاده میشده است. لیکن استعمال تریاک به کمک وافور پدیده نسبتاً جدیدی است که سابقه آن به حدود دو قرن میرسد.[1] از نظر قدمت زمانی، سابقه مواد مخدر (تریاک) در ایران به اواخر قرن سوم هجری قمری باز میگردد. محمدبنزکریایرازی از تریاک در معالجه بیماران استفاده میکرده است. بنابراین با استناد به مدارک تاریخی میتوان گفت که سابقه مصرف تریاک در ایران بالغ به 12 قرن میباشد.
پایهگذاری و رواج دهنده مواد مخدر در ایران عوامل انگلستان بودند، که در عصر صفویه، شیوه کشت خشخاش و استفاده از تریاک را رواج دادند، تریاک خواری در دوره شاهان صفویه در ایران گسترش زیادی داشته است، چنانکه در زمان بعضی پادشاهان، استعمال مواد افیونی آزاد بوده و منعی نداشته است، زمان شاه اسماعیل دوم که خود او معتاد بوده است. هر چند در زمان شاه عباس با مواد مخدر مبارزه شدید میشده، عصر صفوی را میتوان دوران آغاز مصرف مواد مخدر به صورت گسترده دانست. رواج تریاک در این دوره به حدی بود که شربت تریاک (شربت کوکنار) در عطاریها به فروش میرسید.
اوج مصرف مواد مخدر بعد از صفویه به قاجاریه میرسد و در واقع شکل سیاسی مواد مخدر از این زمان آغاز میشود، در زمان سلطنت قاجاریه، کشیدن تریاک یکی از وسایل تجمل دربار بود و به دلیل گرانی قیمت و کمیاب بودن مورد استفاده طبقات ثروتمند و اشراف بود. کشت خشخاش در ایران متدوال بود. فروش تریاک در انحصار دولت و یکی از منابع درآمد کشور محسوب میگشت. که پس از آن در زمان پهلوی همچنان ادامه یافت.
استعمار انگلیس در گسترش اعتیاد مردم ایران به تریاک نقش به سزایی دارد. در زمان قاجار کشیدن تریاک با وافور متداول گردید، در حالی که در سالهای قبل از آن مصرف تریاک بیشتر به صورت خوراکی بود. دولت انگلیس برای معتاد نمودن مردم ایران ابتدا پزشکان خود را مأمور نمود، تا با تبلیغ اینکه تریاک درمان تمامی دردها میباشد، مردم ایران را که به دلیل فقر و کمبود پزشک از بیماریها رنج میبردند، به این ماده مخدر معتاد نمایند، دولت انگلیس برای اجرای سیاست شوم خود در اعتیاد مردم ایران برای اینکه بعداً بتواند آنان را زیر سلطه خود درآورد، اعلام میکند که سوخته تریاک را با قیمت مناسبی از افرادی که از این ماده استفاده میکنند، میخرد. این امر موجب شد، عده بیشماری از افراد مملکت به منظور کسب درآمد، تریاک را که به مقدار فراوان و قیمت ارزان در دسترس بود، خریداری کنند و پس از کشیدن تریاک، سوخته آن را به چند برابر قیمت بفروشند.[2] بدین ترتیب گسترش روزافزون مصرف تریاک و کشت خشخاش ادامه یافت و هر روز بر تعداد معتادین افزوده شد. گفته شده است، در سال 1314 رقمی بالغ بر یک و نیم میلیون نفر، معادل هفت درصد جمعیت کل کشور، به مواد مخدر معتاد بودند و در سال 1334 نیز حدوداً همین تعداد معتاد در ایران وجود داشته است و روزانه دو تُن تریاک به مصرف میرسیده است.[3]
متن کامل پایان نامه با فرمت ورد (docx ):
در سال 1337 هجری شمسی هروئین برای اولین بار وارد ایران شد و باعث شد، تعدادی از معتادان به تریاک و شیره و حتی افراد غیر معتاد به استعمال هروئین روی آورند. در کنار دو ماده مخدر مزبور استعمال حشیش، چرس، بنگ و بعضی مواد مخدر دیگر کم و بیش وجود داشته است.
در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، به مرور مواد مخدر مختلف و سپس روان گردانهای گوناکون از طرف مافیای مواد مخدر و روانگردان، به کشور وارد شد. علاوه بر آن، مواد مخدر جدید، مانند هروئین فشردهای که در افغانستان تولید و تحت عنوان کراک به کشور قاچاق میشود و انواع مواد روانگردان، مانند قرصهای اکس و ال. اس. دی. که در کشورهای اروپایی تولید میشود، در اشکال و عناوین مختلف به کشور قاچاق شده و بین جوانان توزیع میگردد.
[1] ـ هاشمی امامزاده، سید ابوالحسن، بررسی ماهوی و شکلی قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367و اصلاحیه 1376 بر اساس مبانی شرعی و اصول کلی حقوق جزا، پایان نامه کارشناسی ارشد، حقوق جزاو جرم شناسی، دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، سال 83-84، ص 8 .
[2]ـ شاکری، عبدالحسین، مواد مخدر و اعتیاد ، انتشارات میر، سال 1368، ص 65.
[3]ـ منبی، گزارش مشاور سازمان ملل در ایران، اکتبر 1970،ص 3، (به نقل از دکتر تاج زمان دانش، معتاد کیست؟ مواد مخدر چیست؟ چاپ اول، انتشارات کیهان، سال 1379، صفحات 88 تا 96.
